Bouw een parklet
Met een parklet richt je de publieke ruimte in op maat van de straat. Parklets zorgen voor interactie, slaan bruggen tussen burgers. Betrek je lokale overheid bij de voorbereiding. Check de regels en procedures en zoek kansen om een parkeerplek (tijdelijk) een nieuwe bestemming te geven.
De betekenis van het woord geeft betekenis aan het doel. Park-let wijst op het toelaten van groene ruimte. Met een parklet, ook trottoirterras of voetpadbalkon genoemd, ontpopt publieke ruimte zich van een parkeerplek tot een mini-park. Leefbaarheid primeert dan boven autologica.
Een proces in vijf stappen
Een parklet installeren, vraagt tijd. Het is een proces van samen bedenken, bouwen en beheren. Dat proces bestaat uit vijf fasen. Soms lopen die door elkaar.
Fase 1: dromen
Verbeeld je een straat waar de auto niet langer honderd procent van de straat domineert. Stap uit de logica dat parkeren van auto’s het enige doel is van de zijstroken van de straat. Realiseer je dat parkeren een recht is dat enkel autobezitters zich toe-eigenen. Aanvaard niet langer dat de zijstrook geldt als privédomein voor autobezitters. Verbeeld je een straat waar bewoners en passanten zich veilig en welkom voelen als voetganger. Waar ze ruimte krijgen om te verpozen. Waar kinderen kunnen spelen. Waar planten, bomen, struiken, bloemen groeien. Dan komen parklets, trottoirterrassen, voetpadbalkons in het vizier.
Stel in deze fase je doelen op. Waarom wil je een parklet in je straat? Wil je vergroenen? Wil je verbinden? Wil je de autodruk verlagen?
Inspiratie vind je over de hele wereld. Steden als San Francisco, Los Angeles, Vancouver, Göteborg, Barcelona, Wenen, Montpellier hebben al enige ervaring. Op Pinterest, Instagram en Google staan honderden voorbeelden. Het stadsbestuur van San Francisco heeft zelfs handleidingen online gezet om een parklet te ontwerpen, aan te vragen en uit te voeren.
Fase 2: tekenen
Je kan wildweg aan de slag gaan. Je verzamelt materiaal uit tuinen, garages, kelders en zolders. Je klust en ontwerpt al doende. Met enkele palletten, zaag en boor bouw je snel een bank. Beetje bij beetje krijgt je parklet een eigen karakter. Een likje verf, lampjes, vlaggenlijn, schilderij, kussens, krijtbord … De inkleding verandert met de tijd.
Je kan ook planmatiger werken. Je bespreekt vooraf de invulling, de functie, de vorm, het materiaal. Een parklet kan je inrichten op basis van twee verschillende functies: een rustplek met veel zitruimte of een groene long met veel planten.
Je zoekt ondersteuning van de lokale overheid. Je checkt de regels en de procedures om een parkeerplek (tijdelijk) om te vormen.
Fase 3: communiceren
Met een parklet grijp je in op de publieke ruimte. Niet zoals een auto, die privébezit is en er vooral statisch en ongebruikt staat te staan. Wel zoals een parkje, dat de publieke ruimte aangenamer, socialer, groener, creatiever en interactiever maakt. Maar … de auto heeft zijn plek verworven, een parklet niet. Een parklet verandert het gebruik van de publieke ruimte. Verandering brengt beweging, ook wrijving en spanning. Vandaar het belang aan communicatie.
Vooreerst zijn er de gebruikers van de straat: de bewoners en de frequente passanten. Betrek hen vooraf, tijdens en nadien. Nodig alle straatbewoners uit om mee te denken. Communiceer in verschillende talen. Steek flyers in alle brievenbussen. Spreek de buren op straat aan. Hou tussentijdse evaluaties en stel een enquête op over de eventuele voortzetting van het project.
Het is moeilijk om met de verzuchtingen van de parkeerplaatszoekende automobilist om te gaan. Het antwoord aan hen zit vervat in je doelen. Met de parklets maak je de toekomstige stad reeds waar, van onderuit.
Een tweede groep waarmee je communiceert zijn de medewerkers van stad, gemeente of district. Je rekent op hen om toelating en financiële ondersteuning te krijgen. Parklets zijn een nieuw gegeven. Er is geen draaiboek voor ambtenaren om hiermee om te gaan. Vertrouwen krijgen, is cruciaal om in dialoog te gaan. De relatie met ambtenaren bouw je op met vallen en opstaan. Het is even zoeken naar antwoorden. Wie moet je waarvoor contacteren? Wie is bereid een experiment te ondersteunen? Hoe hou je de lijn met verschillende diensten open?
Fase 4: plannen
Je hebt mensen, tijd en budget nodig om parklets te bouwen. Verscheidene realisatieprocessen lopen door elkaar. Spreek af wie waarvoor verantwoordelijk is.
Op de to-dolijst staan onder meer:
- Tekenen en maken
Je begint op een bierviltje. Je bespreekt, evalueert, schrapt en evolueert naar een uitwerkbaar plan.
- Partners engageren
Welke buren werken mee? Welke professionals betrek je? Welke stadsdiensten willen ondersteunen met kennis of materiaal?
- Budget berekenen en beheren
Werken met gratis recuperatiemateriaal is een optie. Mogelijk krijg je een budget voor vergroening van de stad.
- Timing opmaken en bewaken
Prik een inhuldigingsdatum en tel terug. Houd rekening met tijd om de parklets op te bouwen, het juiste materiaal te vinden, dromen en plannen te maken, plannen voor te leggen en te bespreken met de trekkende ploeg en de buren. Calculeer extra tijd om je weg te vinden in administratie en overheidsdiensten.
- Toelating krijgen om de publieke ruimte in te nemen
Bekijk wat de maximale evenementenaanvraag is en dien ze tijdig in bij de juiste diensten. In Antwerpen heb je als vereniging één keer per jaar recht op het gratis gebruik van de parkeerstrook voor een evenement.
Was het evenement geslaagd? Bespreek met de overheid de mogelijkheden om een tijdelijke opstelling eventueel permanent te maken. Dat is momenteel nog niet evident. Misschien lukt het je om samen met je lokale overheid een straatcontract te maken.
- Communicatie uitwerken naar de verschillende doelgroepen
Vertrek bij het maken van een boodschap voor bewoners, passanten, beleidsmedewerkers, ambtenaren, pers … steeds vanuit je doelstellingen.
- Een feest of inhuldigingsmoment organiseren
Beloon alle medewerkers, ontmoet (nieuwe) buren, vertel bezoekers het verhaal …
- Documenteer
Maak een verslag, schrijf een blogbericht op social post, deel je ervaringen zodat andere burgers ervan leren.
Straatcomité Bump heeft hun plan van aanpak op hun site gezet, ter inspiratie. De globale aanpak staat beschreven tot de afmetingen van de bakken van een van hun parklets.
Fase 5: gebruiken en onderhouden
Geniet van de parklet. Gebruik de ruimte om burenpraatjes te slaan, te rusten, een drink te organiseren, een straatvergadering te beleggen, een spelletje te spellen … Moedig buren en passanten aan om de parklet te gebruiken. Hang een bordje om de gebruikers te vragen de parklet proper te houden en hun afval mee te nemen. Plaats eventueel een vuilbakje in je straattuin.
Spreek met je buren een beurtrol af om de parklet te verzorgen: bloemen gieten, opruimen, kussens ‘s avonds naar binnen nemen …
Park(ing) Day is een internationaal en jaarlijks terugkerend fenomeen. Wereldwijd bouwen bewoners, ontwerpers, creatievelingen, activisten, kunstenaars, gemeentebesturen voor één dag parkeerplekken om tot kleine publieke parken. Op deze derde vrijdag van de maand september krijg je in de media, maar hopelijk ook bij jou in de buurt, een divers beeld van wat een parklet kan doen en zijn. Commons Lab Antwerpen publiceerde in 2019 bijvoorbeeld deze oproep.